ਰਿਚਾ ਨਾਗਪਾਲ/ ਪਟਿਆਲਾ, 3 ਨਵੰਬਰ 2022
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਸ਼੍ਰੀ ਬਨਵਾਰੀ ਲਾਲ ਪੁਰੋਹਿਤ ਨੇ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਕ੍ਰਾਈਮਿਨੋਲੋਜੀ, ਕ੍ਰਿਮੀਨਲ ਜਸਟਿਸ ਐਂਡ ਵਿਕਟਿਮਲੋਜੀ (ਸੀਸੀਵੀ), ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਲਾਅ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ 3-ਰੋਜ਼ਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨਫਰੰਸ “ਸਿਕਿਓਰਿੰਗ ਜਸਟਿਸ ਟੂ ਵਿਕਟਿਮਜ਼ ਆਫ ਕ੍ਰਾਈਮ” ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ। ਇੰਡੀਅਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ ਵਿਕਟਿਮੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਵਰਲਡ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ ਵਿਕਟਿਮੋਲੋਜੀ । “ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ” ‘ਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਵਿਕਟਿਮੋਲੋਜੀ ਦੀ ਅੱਠਵੀਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਦੋ-ਸਾਲਾ ਕਾਨਫਰੰਸ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸੈਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਸ਼੍ਰੀ ਬਨਵਾਰੀ ਲਾਲ ਪੁਰੋਹਿਤ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਦਾਰ ਲੋਕਤੰਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ। ਸ਼੍ਰੀ ਪੁਰੋਹਿਤ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪੀੜਤ ਵਿਗਿਆਨ ਹਮਦਰਦੀ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ।“ ਸ੍ਰੀ ਪੁਰੋਹਿਤ ਨੇ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਨਾਮ ਅਸ਼ੀਸ਼ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੇ ਕੇਸ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਮਾਨਯੋਗ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਕੀਲਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਗਰੀਬਾਂ ਅਤੇ ਪਛੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਰਾਖਵਾਂ ਰੱਖਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕਾਰਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੀ ਬੋਧਾਤਮਕ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰਾਂ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਅਨੁਭਵੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਢਾਂਚਾ ਯੋਗ ਵਿਕਲਪ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੁਕੱਦਮੇ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜਾ ਵਿਕਰਮਾਦਿਤਿਆ ਅਤੇ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਸੁਣਾਈਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੀ.ਸੀ.ਵੀ., ਆਰ.ਜੀ.ਐਨ.ਯੂ.ਐਲ. ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ਼ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਢੁਕਵੇਂ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਕਾਨਫਰੰਸ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ।
ਪ੍ਰੋ.ਜੀ.ਐਸ.ਬਾਜਪਾਈ, ਪ੍ਰਧਾਨ, ਇੰਡੀਅਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਪੀੜਤ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਆਰ.ਜੀ.ਐਨ.ਯੂ.ਐਲ., ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਆਏ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰੋ: ਬਾਜਪਾਈ ਨੇ ਪੀੜਤ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਉਹ ਇਨਸਾਫ਼ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ‘ਤੇ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। “ਪੀੜਤ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤਰੱਕੀਹੋਈ ਹੈ। ਨਿਆਂ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਸੱਟ, ਜੁਰਮ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਵਿਚੋਲਗੀ, ਬਹਾਲੀ, ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਅਤੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਵਿਚ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ, ”ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ। ਪੀੜਤ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਮਾਪਾਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਕਰਨਾ।
ਪ੍ਰੋ: ਬਾਜਪਾਈ ਨੇ ਹਾਜ਼ਰੀਨ ਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਪੀੜਤ ਨਿਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਅਪਰਾਧ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅਣਵਰਤੇ ਖੇਤਰ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। “ਉੱਚ ਅਪਰਾਧ ਦਰ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਉਲਟਾ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਵਿਕਟਿਮੋਲੋਜੀ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ, ਜਨਤਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ, ਮਨੁੱਖੀ ਸਨਮਾਨ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨਾ, ਮਾਨਵੀਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਟੀਚਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦੇਣਾ ਹੈ, ”ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ। ਪੀੜਤ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀਆਂ ਤਰੱਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਨਿਆਂ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਸੱਟ, ਜੁਰਮ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਵਿਚੋਲਗੀ, ਬਹਾਲੀ, ਬਹਾਲੀ ਅਤੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਵਿਚ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ।
ਜਸਟਿਸ ਜੇ.ਆਰ. ਮਿਧਾ, ਸਾਬਕਾ ਜੱਜ, ਦਿੱਲੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਅਤੇ ਨਾਮਵਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਆਰਜੀਐਨਯੂਐਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਮਕਾਲੀ ਅਪਰਾਧਿਕ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਪੈਰਾਡਾਈਮ ਨੈਤਿਕ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੈਦ ਦੁਆਰਾ ਅਪਰਾਧ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਰਾਡਾਈਮ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਸਮੱਸਿਆ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਆਈਐਸਵੀ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਡਾ.ਵੀ.ਵੈਸ਼ਨਵੀ ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਵਿਕਟਿਮੋਲੋਜੀ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਰਿਪੋਰਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰੋ.ਜੀ.ਐਸ.ਬਾਜਪਾਈ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈਂਡ ਬੁੱਕ ਆਫ਼ ਲਾਅਜ਼ ਐਂਡ ਕੇਸ ਲਾਅਜ਼ ਫਾਰ ਵਿਕਟਿਮਜ਼ ਆਫ਼ ਕ੍ਰਾਈਮ ਅਤੇ ਜਰਨਲ ਫ਼ਾਰ ਵਿਕਟਿਮੋਲੋਜੀ ਐਂਡ ਵਿਕਟਿਮ ਜਸਟਿਸ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਿਯਾਂਕ ਕਾਨੂੰਨਗੋ, ਚੇਅਰਪਰਸਨ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਮਿਸ਼ਨ ਫਾਰ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਆਫ ਚਾਈਲਡ ਰਾਈਟਸ (ਐਨ.ਸੀ.ਪੀ.ਸੀ.ਆਰ.) ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਪ੍ਰੋ.ਬੀ.ਬੀ. ਪਾਂਡੇ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਾਅ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਦਿੱਲੀ, ਪ੍ਰੋ. , ਫੈਕਲਟੀ ਆਫ਼ ਅਪਲਾਈਡ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸਿਜ਼, ਨੀਡਰਰਾਈਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਅਪਲਾਈਡ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।
ਪ੍ਰੋ: ਆਨੰਦ ਪਵਾਰ, ਰਜਿਸਟਰਾਰ, ਆਰਜੀਐਨਯੂਐਲ ਨੇ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਲਈ ਸਮੂਹ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਭਾਰਤ, ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ 200 ਡੈਲੀਗੇਟ 20 ਤਕਨੀਕੀ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਪਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਗੇ।
